Depremzedelerden bitmemiş, elektriksiz ve susuz evler için 74000 lira istendi

Ankara’nın Bala İlçesi’nde 20 Aralık 2007’de meydana gelen 5.7 büyüklüğündeki depremin ardından yaptırılan, ancak müteahhidin kaçması sonucu elektrik ve suyu bile bağlanamayan afet konutlarını teslim alamayan depremzedeler, şimdi de 74 bin lira borç şokuyla karşı karşıya kaldı.

Depremzedeler, konutlar için istenen 74 bin lira bedelin iptali için Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve Toplu Konut İdaresi’ni (TOKİ) dava etmeye başladı.

2007 yılında Bala’da meydana gelen deprem sonrası AFAD tarafından tespit yapılıp ‘ağır hasarlı’ raporu düzenlenmiş binaların yıkımına başlanmış, ardından da kalıcı deprem konutları yapılmaya başlanmıştı. Ancak depremzedeler bir bölümü, müteahhidin kaçması sonucu elektrik ve suyu dahi bağlanamayan afet konutlarını teslim alamadı. Depremzedeler son olarak borç ödeme şokuyla karşı karşıya kaldı.

Depremzedelerin avukatlığını üstlenen Sadi Olcay, 74 bin lira gösterilen afet evleri bedelinin 7269 Sayılı Kanun’a aykırı olduğu gerekçesiyle mahkemeye değer tespiti yaptırdı. Mahkemenin, ödenmesi istenen bedellerin fahiş olduğuna karar vermesi üzerine ‘konut bedelinin belirlenmesi işleminin iptali’ davası yolu açıldı.

Avukat Olcay, 2007 yılında bir hafta arayla meydana gelen depremlerde evleri ağır hasar gören Bala merkez, kasaba ve köylerindeki 740 afetzede için 2008 yılında afet konutları yapımına başlandığını hatırlatarak, ardından kaba inşaat sonrası müteahhitlerinin kaçması sonucu elektrik ve suyu olmayan evlerinde hâlâ oturmamasına rağmen geçtiğimiz yıl konut bedeli ödemelerinin başlatıldığına dikkati çekti.

Olcay, depremzedelerin dava açma noktasına gelinmesindeki son aşamayı şöyle aktardı:

“Görüştüğüm afetzedelerin birçoğunun belirttiği üzere, konutların yapımı ve teslimi sırasında ilçeye gelen devlet yetkilileri, konut bedellerinin en çok 25 ila 30 bin lira olacağını, devletin konut bedellerinin yüzde 40-50’sini karşılayacağını beyan etmişler. Ancak 2014 yılı Mayıs ayında AFAD tarafından Ziraat Bankası Bala Şubesine ve Bala Kaymakamlığı’na gönderilen borç listesinde konut bedelleri yaklaşık 74 bin lira olarak gösterilmiştir. Belirlenen konut bedellerinin 7269 Sayılı Kanun’a aykırı olabileceği düşüncesi ile afet konutlarının rayiç bedelleri tarafımızca Bala Sulh Hukuk Mahkemesi’nce tespit ettirilmiş, ödenmesi istenen bedellerin fahiş olduğunun anlaşılması üzerine ‘konut bedelinin belirlenmesi işleminin iptali’ davası açılmıştır.”

Avukat Sadi Olcay, deprem konutlarının inşasının AFAD’ın 2008 yılında devrettiği TOKİ’nin söz konusu konut inşa işini özel firmalara ihale ettiğini hatırlatarak şunları söyledi:

“Bu yolla Bala ilçesinin merkezi ve köyleri dahil toplam yaklaşık 740 adet konut inşa edilmiştir. İnşaat işlemlerinin geçici kabulü sonrasında 2011 yılında, belirlenen hak sahipleri adına kura çekimi yapılmak suretiyle konutlar dağıtılmış, hak sahiplerinin belirlenmesinin ardından Ziraat Bankası’nda bedeli ve vade tarihleri yazılı olmayan sözleşmelere, birden fazla afetzedenin birbirlerine kefil alınması yoluyla imza alınmıştır. Hatta geçici kabulle anahtar teslimi yapıldığında, ‘Evimi eksiksiz aldım, hiçbir eksiği olmayan evimle ilgili olabilecek başka eksik ve hasarlar için dava yoluna gitmeyeceğim’ diye imzalar alınmış.”

Avukat Olcay, şu an için açtığı davalardan yaklaşık 20-30 tanesinin Ankara 12. İdare Mahkemesi Başkanlığı tarafından kabul edildiğini belirterek kalan davaların ise yargılamasının halen devam etmekte olduğunu söyledi.

Ankara 12. İdare Mahkemesi’nin kararlarını özetle açıklayan Olcay, bu karardaki dikkati çeken satırları şöyle yorumladı:

” ‘…Bu durumda; gerek Bala Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığıyla yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda saptanan maliyet bedeli, gerekse davalı TOKİ tarafından ihaleye sunulurken saptanan maliyet bedeli ile inşaat ruhsatında gösterilen maliyet bedeli tutarına göre idarece kanunda öngörüldüğü üzere ‘sadece maliyet bedeli+arsa bedeli’ toplamının tahsili gerekmekte iken, ara kararı üzerine verilen yanıtta da görüldüğü üzere bu iki kalemden farklı bedellerin de (500 lira müşavirlik bedeli, 2. 469. 600 TL genel alt yapı düzenlemesi bedeli, 4.116,000 TL fiyat farkı, 9.412,880 TL genel giderler gibi) maliyet bedeline dahil edildiği görüldüğünden, bu haliyle davaya konu işlemlerde 7269 Sayılı Yasanın öngördüğü amaca uyarlık görülmemiştir…’ şeklinde gerekçe gösterilerek konutların bedellerinin belirlenmesi işleminin iptaline karar verilmiştir.”

Olcay, “Bu durumda daha önceden yaklaşık 74 bin lira olarak belirlenen deprem konut bedellerinin en az yaklaşık 15-20 bin lira düşürülmesi gerekecektir. Söz konusu iptal kararları davalı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ve diğer davalı Toplu Konut İdaresi tarafından temyiz edilmiştir. Karar verilen dosyalarımız davalı idareler tarafından ‘yürütmenin durdurulması’ talebiyle temyiz edildiğinden Danıştay’a gönderilmiştir. Danıştay tarafından davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemi kabul edilmez ise, davalı idarelerce depremzedelerden konut bedelinin tahsili işlemlerinin ‘derhal’ durdurulması için Bala Ziraat Bankasına yazı yazmaları ve deprem konutlarının bedellerini mahkeme kararına uygun olarak yeniden belirlemeleri gerekmektedir. Hukuken konut bedellerindeki bu düzenlemelerden yalnızca dava açan konut sahipleri faydalanabilecektir. Dava açmayan konut sahipleri yönünden de konut bedellerinin düşürülmesi AFAD ve TOKİ’nin inisiyatifindedir” diye konuştu.