20 Milyar Dolar Nereye Gitti?
Karar yazarı İbrahim Kahveci, Merkez Bankası verilerine göre ortadan kaybolan 20 milyar doların akıbetini sorguluyor.
Merkez Bankası’nın ‘para ve banka’ istatistiklerine göre yabancı para mevduatları kur artışı etkisi ile 20 milyar dolar azaldı.
Daha önceki yazısında Merkez’in verilerine göre azalan 20 milyar doların ‘nerede’ olduğu sorusuna yanıt arayan Karar yazarı İbrahim Kahveci, bu işin izini sürmeye devam ediyor.
15 Haziranda 204.229 milyon dolar olan ‘yabancı para -YP- mevduatları, 31 Ağustos haftasında 184.068 milyon dolara gerilemişti. Azalan bu döviz hesapları TL’ye çevrilerek yine bankalarda tutulsaydı, benzer şekilde TL mevduatlarının artması gerekiyordu. Ama TL mevduatları da sadece 23 milyar TL artmıştı. Oysa TL mevduatları en az 106 milyar TL artmalıydı.
“Peki, para yastık altına mı gitti?” diye soran Kahveci, “Hiç sanmıyorum” diyor ve ekliyor:
“Bakın mesela 31 Ağustos – 07 Eylül haftasında YP mevduatları -1.416 milyon dolar daha azalıyor ve 182.652 milyon dolara geriliyor. Hangi kur üzerinden? 1 dolar 6,59 TL’den. Azalan döviz hesabının TL karşılığı 9,3 milyar ediyor. Oysa TL mevduatları sadece 6,4 milyar lira artışla 1 trilyon 033 milyara yükseliyor. Kısaca yabancı para mevduatlarındaki azalış, TL mevduatlarında hala yeterince artışa yol açmıyor. Para sistemden bir şekilde çıkıyor.”
Karar yazarı, bu dövizlerin nereye gittiğini önce YP mevduatlarındaki azalış tarihleri ile analiz ediyor: (Milyon $):
15-22 Haziran: -5.250
06-13 Temmuz: -4.722
27 Tm-03 Ağ: -4.698
10-17 Ağustos: -7.320
Açık ve net çıkış Haziran ayındaki 5,2 milyar dolar ile temmuz ayındaki 4,7 milyar dolar. Ağustos ayında yüklü bir çıkış olduğu belli. Ama yine ağustos ayındaki döviz çıkışında TL mevduatlarında da bir artış var. Kısaca döviz hesaplarındaki erime ile TL mevduatlarındaki artmama durumu haziran ayında daha net.
Haziran ayında 3 milyar dolar cari açık var. Buna ek olarak 4,5 milyar dolarda finans hesabından bir sermaye çıkışı olmuş. Kısaca, haziran ayındaki YP mevduatındaki azalış karşılığında döviz bozdurulmadığı ve sermayenin dışarı çıktığını söyleyebiliriz. Bu nedenle TL mevduatlarında da bir artış olmamış.
Ama temmuz ayında bırakın çıkışı, sermaye girişi bile olmuş. Hatta kaynağı belirsiz sermaye girişi bile 2,9 milyar dolar ile rezervleri artırıyor. Bu sefer temmuz ayı TL mevduat artışına bakıyoruz. 22,7 milyar liralık döviz bozdurulurken, karşılığında 36,9 milyar TL mevduatı artıyor.
Sorunun temmuz ayının son haftasındaki 4,7 milyar doların nereye gittiği konusunda olduğunu söyleyen Kahveci, “Çünkü, tıpkı haziran ortasındaki gibi, döviz hesapları azalırken, TL mevduatı da azalıyor” ifadesini kullanıyor.
Daha sonra şöyle bir tahminde bulunuyor yazar:
“Temmuz ayının sonu ve ağustos ayının ilk haftasında 23,7 milyar lira karşılığı 4,7 milyar dolar banka mevduatlarından eksildi ve muhtemelen ağustos ayı ödemeler dengesinde sermaye çıkışı olarak kayda geçti. 10-17 Ağustos haftasında da eksilen 7,3 milyar dolarlık YP mevduatlarının bir kısmı TL’ye geçerken, bir kısmı da yine sermaye çıkışı olarak yurt dışına gitti. Böylece 15 Haziran – 07 Eylül tarihleri arasında yaklaşık 15-17 milyar dolarlık bir kaynak bankacılık sektörü varlıklarından azalmış oldu.”
